Ik blijf eraan denken. Die keer dat m’n dochter bij me achterop zat en me zei: ‘hoe kan gevoelig nou een superkracht zijn, want soms is het wel heel vermoeiend om zo gevoelig te zijn’. Ik herken deze uitspraak. Want als ik m’n dochter ZIE, kijk ik in de spiegel. Ik zie haar en ik weet dat zij zoekt/worstelt hoe ze het beste met haar gevoeligheid kan omgaan. In een klas met 32 kinderen valt het dan ook niet altijd mee. En dan is daar natuurlijk de uitdaging voor kinderen en volwassenen met (hoog)gevoeligheid, hoe ben je Happy Sensitive? Waar zit de kracht?
Elaine N. Aron
De grondlegger van het begrip hooggevoeligheid is relatief nieuw. In 1997 schreef Elaine Aron over hoogsensitiviteit, The Highly Sensitive Person. Een highly sensitive person (HSP) is volgens haar een persoonlijkheidstype binnen het normale spectrum aan karakters. Een hoogsensitieve persoon wordt volgens Elaine gekenmerkt doordat hij;
Hooggevoelige kinderen en volwassen hebben niet zozeer betere zintuigen dan gemiddeld, maar ze verwerken de binnenkomende informatie dieper en uitvoeriger. Ze merken veel detail op, zowel in hun omgeving, als in hun innerlijk leven. Even veel jongens als meisjes hebben zo’n (over)actief zenuw-zintuigsysteem.
De badmeester geeft een opdracht: ‘jullie springen zo allemaal tegelijk in het water’. Drie, twee, één… SPRING. De kinderen springen allemaal tegelijk in het water. Echter m’n dochter blijft nog 1 a 2 seconden staan en springt dan in het water. Vanaf jongs af aan zie je dit al bij haar… de informatie die ‘binnen’ komt doet er langer over om naar ‘buiten’ te komen, om het zo maar even simpel te zeggen.
Elaine beschrijft hooggevoelige persoonlijkheid ook wel als een pause-to-check-person. Iemand die eerst stilstaat (pauzeren) en nadenkt (checkt) voordat hij tot actie overgaat. Het hoogsensitieve kind gaat significant minder spontaan op een nieuwe situatie af. Het kind overweegt eerder de nadelen en gevaren alvorens het kind handelt.
Intense gevoelens en last van stress
Heel gevoelig zijn is op zich geen probleem. Zeker als je er goed mee leert om te gaan heeft het prachtige kwaliteiten. Als HSP-er beleef je alles intens. “Je ziet, hoort, ruikt en proeft veel. Je denkt diep na en hebt daar sterke gevoelens bij. Je zintuigen en zenuwstelsel staan vaak op scherp. Er wordt veel opgemerkt en je wilt het anderen naar hun zin maken.” (Uit ‘Survivalkids Wat als je hoogsensitief bent’ voor kinderen). Soms kan dit te veel worden. Dan krijgt het kind stress. Bij stress wordt het lichaam gespannen en raakt het hoofd vol. Het lichaam is dan overprikkeld. Bij overprikkeling kan je het volgende waarnemen:
Deze stressgevoeligheid is heel belangrijk om rekening mee te houden in de begeleiding van HSP kinderen. Ze zijn minder belastbaar, je kan ze minder lang op sleeptouw nemen, ze zijn sneller uit balans en zijn gevoeliger voor woorden, energieën en omgevingsruis, ook nieuwe situaties kunnen heel lastig zijn voor het kind. Op deze gebieden kan je als ouder of leerkracht bewust begeleiding aanbieden:
Begrip voor HSP in het onderwijs
Ik ben zelf leerkracht en ik zie hoe lastig de hooggevoelige kinderen het af en toe hebben. Als een leerkracht HSP begrijpt en echt ziet kunnen ze de juiste begeleiding bieden. Uiteindelijk is het hooggevoelige kind het meest gebaat bij een leerkracht waar hij zich veilig bij voelt. Een leerkracht waardoor het kind zich gezien en gehoord voelt. Zo kan er samen gewerkt worden aan enerzijds de cognitieve ontwikkeling en anderzijds de sociaal-emotionele ontwikkeling. Enkele tips:
Het emmertje van Amir is soms echt te vol. Hij zit in een drukke klas met 29 kinderen. Er is geen plekje vrij in de klas. Toch heeft hij de behoefte om het emmertje leger te maken. Zijn oplossing is naar de wc gaan en daar te zitten om rustiger te worden. Wat zou er MET hem bedacht kunnen worden door zijn ouders en leerkracht, waardoor Amir ook andere alternatieven heeft om te herstellen van overprikkeling?
Ik kan hierover door blijven schrijven, het is zo een ontzettend interessant onderwerp. Mocht je na deze blog nog meer info willen of eens willen sparren, voel je vrij om contact op te nemen. Ik kan ook kinderen begeleiden om Happy Sensitive te worden. Het begrip van de volwassene om het kind heen en dat het kind begrijpt wat (zijn) HSP is, is in mijn ogen het allerbelangrijkste. Door bijvoorbeeld een boek aan te schaffen zoals de Survivalgids die ik eerder noemde kan je samen met je kind op ‘ontdekkingsreis’ gaan. En ontdek dat Happy Sensitive een superkracht is en hele mooie kwaliteiten heeft: intens, gevoelig, opmerkzaam, bedachtzaam, alert, behulpzaam, rechtvaardig, empathisch, zachtaardig, veerkrachtig, intuïtief, gewetensvol, eerlijk, lief, zorgvuldig, verbonden met alles wat leeft, creatief, authentiek…. Wat een boel kwaliteiten! Op naar Happy Sensitive kids!!
